Słowniczek
Niżej podany słowniczek ułatwi Wam określenie smaku kawy oraz rozszyfrowanie opisów na opakowania.
Określenie naparu:
Kwasowość (ang. acidity) – sumaryczna ilość kwasów organicznych (pH) zawartych w naparze, dająca przyjemny posmak. Nie ma nic wspólnego z kwaśnym smakiem kaw gorszych gatunków i kaw źle uprażonych. Określenia tego używa się również do podkreślenia “zdrowotności” kawowego naparu.
Posmak (ang. aftertaste) – wrażenie smakowe występujące po przełknięciu świeżo zaparzonej kawy.
Gorzka (ang. bitter) – smak wyczuwalny w tylej części języka. Gorzki smak jest spowodowany najczęściej zbyt mocnym prażeniem.
Łagodny (ang. bland) – smak wyczuwalny na bokach języka i określany przez próbowanie – od delikatnego do obojętnego.
Moc (ang. body) – połączenie smaku, posmaku, pewnej mocy, pełności i charakterystycznego przyjemnego smaku.
Bukiet (ang. bouquet) – suma zapachów, smaków i posmaków wynikających z wymieszania różnych kaw.
Karmelowy (ang. caramelly) – ogólny aromatyczny posmak przypominający cukier kandyzowany lub syrop.
Węglowy (ang. carbony) -ogólny aromatyczny posmak występujący w mocno prażonej kawie, przypominający spaloną substancję organiczną – węgiel drzewny.
Czekoladowy (ang. chocolaty) – ogólny aromatyczny posmak przypominający gorzką czekoladę lub wanilię.
Martwa (ang. dead) – ogólne określenie kawy pozbawionej smaku i zapachu (porównywalna do zwietrzałej).
Subtelna (ang. delicate) – przyjemny, delikatny, subtelny smak odczuwalny końcem języka.
Brudna, zaśmiecona (ang. dirty) – smak zbliżony do zgorzkniałego lub stęchłego – ziemistego.
Ziemisty (ang. earthy) – porównywalny do brudnego, zaśmieconego.
Zwietrzała (ang. flat) – nazwa używana do określenia kawy bez zapachu, smaku i posmaku.
Smak+zapach (ang. flavor) – określenie na rozpoznanie smaku i zapachu naparu kawy w ustach.
Zapach (ang. fragance) – odczuwanie zapachu wdychanego przez nos.
Owocowy, pikantny (ang. fruity) – swoisty zapach przypominający owoce cytrusowe lub jagody.
Trawiasty (ang. grassy) – określenie używane do opisania swoistego zapachu i/lub smaku niektórych kaw przypominających zapach świeżo skoszonej zielonej trawy.
Cierpki (ang. harsh) – twardy, szorstki, wyraźnie gryzący zapach i smak, czasami określany jako “jadowity”.
Zamarła (ang. lifeless) – porównywalne z cienką.
Przyjemny (ang. mellow) – pełny, łagodny smak charakteryzujący się brakiem cierpkości.
Smak w ustach (ang. mouthfeel) – wyraźne uczucie smaku kawy odczuwalne na podniebieniu.
Mulisty, brudny (ang. muddy) – nieciekawy posmak powstający po poruszeniu fusów z kawy złego gatunku.
Stęchły (ang. musty) – smak powstający często w wyniku złego przechowywania, niedostatecznego wysuszenia zielonego ziarna i w rezultacie “starzenia się” przechowywanej kawy.
Obojętny (ang. neutral) – charakterystyczny smak pożądany w dobrej mieszance. Nazwa stosowana do określenia braku jakichkolwiek mocnych i drażniących smaków.
Orzechowy (ang. nutty) – smak i zapach odczuwalne przy wąchaniu świeżo zmielonej kawy, jak również w naparze po przełknięciu, przypominające prażone orzechy.
Zasobna, bogata (ang. rich) – określenie używane do oznaczenia intensywnie występujących: smaku, zapachu i posmaku.
Szorstka (ang. rough) – charakteryzuje się ostrym, słonawym smakiem odczuwalnym na języku jako pieczenie.
Gumowatość (ang. rubbery) – przyczyna gumowatości jest częściowe zasuszenie owoców dojrzewających na drzewie, dających ziarno podobne zapachem do spalonej gumy. Najczęściej spotykana postać w procesie suchego przygotowania robusty. Tego zapachu
Miękka (ang. soft) – brak jakiegokolwiek odczucia ostrości na języku.
Kwaśna (ang. sour) – nazwa związana z nadmierną kwasowością. Ostra, o gorzkim smaku,często ze znaczną ilością niedojrzałego ziarna.
Pikantna, korzenna (ang. spicy) – smak i zapach przypominające przyprawy korzenne.
Słodka (ang. sweet) – wolna od wszelkiej cierpkości.
Skażona (ang. taint) – zmiany chemiczne wewnętrzne i zewnętrzne, zachodzące w ziarnie z różnych przyczyn, zmieniające jego smak i zapach. Również pozostałości chemicznych środków ochrony roślin.
Cienka (ang. thin) – staje się taka podczas nieprawidłowego podgrzewania ziarna (prażenia wstępnego), powodującego zmianę kwasowości.
Terpentynowy (ang. turpeny) – smak i zapach zbliżony do terpentyny, zawsze wskazują na złą jakość.
Wodnista (ang. watery) – napar przyrządzony ze zbyt małej ilości kawy lub zaparzany wodą źle przegotowaną.
Dzika (ang. wild) – pewien nietypowy smak wstępujący często w kawach etiopskich, zbieranych z dziko rosnących drzew.
Winny (ang. winey) – smak i zapach przypominający zdrowe, dojrzałe czerwone wino, charakterystyczne dla kawy pełnej mocy, lecz łagodnej w smaku. Często spotykane w kawach z gatunku arabica z Kenii i Jemenu.
Najczęściej używane nazwy i określenia związane z kawą:
AA – w urzędowych zapisach jakości i wielkości ziarna litery te oznaczają zazwyczaj najwyższą jakość.
ALTURA – w języku hiszpańskim znaczy “wzniosłość”. Oznakowanie meksykańskiej kawy uprawianej na płaskowyżu centralnym i w górach.
AMERICAN ROAST – kawa prażona w stylu północnoamerykańskim na jasno-czekoladowy kolor.
ANTIQUA – nazwa jednej z najlepszych kaw z gatunku arabica pochodzących z Gwatemali.
ARABICA, COFFEEA ARABICA – nazwa botaniczna najwcześniej uprawianego gatunku kawy arabica. Obecnie uprawia się ponad 80% odmian tego gatunku.
AROMA – zapach kawy (prażonej, mielonej, zaparzanej).
BLEND – mieszać. Tu mieszanka dwóch lub więcej gatunków lub odmian kawy według określonej receptury.
BOGOTA – nazwa jednej z najlepszych kaw pochodzącej z Kolumbii.
BOURBON – botaniczna odmiana Coffea arabica, która pierwsza pojawiła się na wyspie Bourbon (obecnie Reunion). Trochę lepsza od kaw meksykańskich i brazylijskich.
BRAZILIAN – kawa uprawiana w Brazylii, tania, przygotowana metodą “suchą”. Współcześnie produkowana specjalnie do przygotowanych wielu amerykańskich handlowych mieszanek.
BROWN ROAST – kawa prażona na brązowo, specjalnie dla konsumentów w Ameryce Północnej.
CAFFEINE – kofeina: związek chemiczny odpowiedzialny za pobudzające działanie kawy i herbaty.
CITY ROAST – kawa średniej mocy uprażona według północnoamerykańskiej normy na kolor czekoladowy.
DARK FRENCH ROAST – mocno prażona, prawie na czarno, kawa w stylu francuskim.
DARK ROAST – kawa uprażona bardzo mocno na ciemnobrązowy kolor według normy północnoamerykańskiej.
DJIMMAH – nazwa kawy arabica zbieranej w Etiopii z drzew dziko rosnących; gorsza niż uprawiana na plantacjach w prowincji Harrar.
ESPRESSO – sposób prażenia na bardzo ciemny kolor – prawie czarny – aż do wystąpienia oleju na powierzchni ziarna. Również sposób zaparzania bardzo mocnej kawy z mleczną pianką (crema).
ETHIOPIAN – odmiany kawy arabica, uprawianej na plantacjach położonych na prowincji Harrar w Etiopii.
EXCELSO – określenie najwyższego stopnia jakości kaw kolumbijskich.
FRENCH ROAST, FULL CITY ROAST – kawa prażona w stylu francuskim na ciemnobrązowy kolor, czasem prawie czarny, o gorzkosłodkawym posmaku.
FULL CITY – do tego typu prażenia używa się ziarna drobnego i praży je na ciemnobrązowy kolor, aż do częściowego wystąpienia oleju na powierzchni ziarna.
GUATEMALAN – ogólna nazwa kaw pochodzących z Gwatemali.
INKA – odmiana kawy arabica, uprawiana w Peru.
INSTANT COFFEE – najbardziej rozpowszechniona nazwa kawy rozpuszczalnej do szybkiego zaparzania. Otrzymywania metodą szybkiego odparowania koncentratu świeżo zaparzonej kawy.
KENYA – ogólna nazwa kaw pochodzących z Kenii. Najlepsza kawa kenijska oznakowana jest symbolem AA.
KONA – nazwa odmiany kawy arabica uprawianej na południowo-zachodnim wybrzeżu wyspy Kona na Hawajach.
LIGHT ROAST – bardzo słabo prażona kawa według normy północnoamerykańskiej.
MARAGOGYPE – odmiana kawy arabica uprawianej w Brazylii wstanie Bahia. Charakteryzuje się bardzo dużym ziarnem. Zajmuje największe obszary. Również ogólnie stosowana nazwa dla kaw o długim ziarnie.
MATAGALPA – nazwa z jednej z dobrych odmian kawy arabica pochodzącej z Nikaragui.
MEDIUM ROAST – kawa prażona na kolor brązowy według normy północnoamerykańskiej.
MILD – określenie wysokiej klasy jakości kawy arabica, delikatnej i łagodnej.
MOCHA – kawa odmiany arabica pochodząca z południowo-zachodniego cypla Półwyspu Arabskiego, zwłaszcza z Jemenu. Także nazwa napoju z kawy i czekolady.
PEABERRY – małe, okrągławe ziarenka występujące po jednym w sercu kawowej wiśni. Owoce takie zawiązują się zazwyczaj na końcach gałązek.
ROBUSTA, COFFEA ROBUSTA – nazwa botaniczna gatunku. Główny konkurent Coffea arabica. Robusta jest gorszej jakości, ale bardziej odporna na szkodniki i choroby, którym łatwo ulega Coffea arabica. Robusta jest powszechnie używana do produkcji kaw rozpuszczalnych i jako wypełniacz do niektórych mielonych.
SANTOS – odmiana kawy arabica uprawianej w południowej Brazylii. Nazwa głównego portu eksportującego kawę.
SIDAMO – odmiana kawy arabica pochodzącej z centralnej Etiopii. Jakościowo gorsza od kawy z prowincji Harrar.
TARRAZU – jedna z najlepszych i najlepiej znana odmiana kawy arabica, uprawiana w Kostaryce.
WHOLE BEAN – nazwa ziarna kawowego na wpół uprażonego.
Żródło: “Kawa. Legenda, historia,anegdota. Receptariusz” Leszek Rum, Wydawnictwo W KOLORACH TĘCZY, Wrocław 1996